Każda kobieta, odkąd osiągnie pełnoletniość, powinna zacząć samodzielnie dbać o swoje zdrowie. Nie ma na to lepszego sposobu, niż poddawać się systematycznym badaniom kontrolnym. Na każdym etapie życia część testów będzie się powtarzać, ale w kolejnych zaczną pojawiać się inne.
Wiąże się to oczywiście ze zwiększającym się wraz z wiekiem ryzykiem zapadalności na niektóre schorzenia. A w wielu przypadkach wczesna diagnostyka i wykrycie zmian już na początkowym etapie daje szansę na całkowite wyleczenie lub prawidłową kontrolę nad przebiegiem choroby przewlekłej. Statystyki, mimo że wciąż nie są zadawalające, i tak wypadają lepiej w przypadku kobiet. Mężczyźni jeszcze rzadziej są skłonni regularnie się badać i zgłaszają się do lekarza w ostatniej chwili.
Badania profilaktyczne obejmują, poza chorobami nowotworowymi, również schorzenia układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, pokarmowego oraz ocenę okulistyczną. Warto przy tym dodać, że bardzo wiele testów możemy wykonać całkowicie bezpłatnie. Skierowanie uzyskamy od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej bądź ginekologa. Coraz częściej i coraz więcej kobiet dostaje imienne listy z zaproszeniami na badania profilaktyczne, np. w kierunku nowotworu piersi lub jelita grubego. W tym wypadku, mając na uwadze swoje zdrowie, jak najbardziej warto z nich skorzystać.
Nawet jeżeli czujemy się dobrze i nic nam nie dolega, nie oznacza to, że można badania pominąć. Pamiętajmy, że wiele chorób rozwija się powoli, nie dając początkowo żadnych objawów. Są to oczywiście nowotwory, ale też choroby układu krwionośnego np. nadciśnienie tętnicze bądź miażdżyca.
Badania wykonywane raz w roku
Niezależnie od wieku raz w roku warto wykonać podstawowe badanie krwi, czyli morfologię, stężenie glukozy oraz OB. Ten ostatni parametr to odczyn Biernackiego, który określa, czy w naszym organizmie nie rozwija się zakażenie i stan zapalny. Również raz w roku wykonujemy lipidogram. Jest to pomiar stężenia cholesterolu pozwalający wykryć zaburzenia gospodarki lipidowej. Test szczególnie ważny, jeżeli mamy nadwagę oraz w naszej rodzinie są osoby z chorobą miażdżycową lub schorzeniami układu krążenia.
Z tego samego powodu warto kontrolować ciśnienie krwi. Można to oczywiście zrobić u lekarza, ale coraz częściej aparaty do pomiaru znajdziemy w aptece. Chociaż najprostszym rozwiązaniem jest zakup niedrogiego sprzętu do domowego użytku. Do powyższego zestawu dodajemy jeszcze ogólne badanie moczu.
Pamiętajmy, że profilaktyką obejmujemy również stan uzębienia. W tym wypadku należy wybrać się na kontrolę nieco częściej, bo raz na pół roku. Unikniemy wtedy mniej przyjemnych wizyt z bolesnym leczeniem zaawansowanych zmian próchnicowych.
Po 20. roku życia
Każda kobieta ukończywszy 20 lat, raz do roku powinna wykonać badanie cytologiczne. Wbrew powszechnej opinii jest ono całkowicie bezbolesne i trwa dosłownie kilka sekund. Wynik pozwala nam wykryć zmiany nowotworowe w szyjce macicy. Diagnozuje również zakażenie wirusem HPV, który jest odpowiedzialny za powstanie części nowotworów.
Wczesne wykrycie zmian pozwala z kolei zapobiec rozwojowi choroby w 80% przypadków. Wynik testu da nam również odpowiedź, czy nie rozwija się żadna infekcja oraz nie ma komórek, które w przyszłości mogą się przekształcić w nowotworowe.
Cytologia jest bezpłatna. Jest również uwzględniona w programie badań przesiewowych (podobnie jak mammografia i kolonoskopia). To właśnie dzięki niemu kobiety dostają imienne zaproszenia na diagnostykę. Natomiast w prywatnych placówkach jego koszt to 30-40 zł.
Raz w miesiącu należy też wykonywać samobadanie piersi w celu wczesnego wykrycia zmian w postaci guzków i zgrubień. Ponadto kobiety młode, do ok. 40. r.ż. raz do roku powinny wykonywać USG piersi.
Po 30. roku życia
Poza już wymienionymi testami po ukończeniu 30 lat warto raz na 5 lat udać się na kontrolną wizytę do okulisty.
Raz na 5 lat wykonuje się także RTG klatki piersiowej. Szczególnie ważne jest to u osób, które palą papierosy. Badanie pozwala wykryć zmiany w tkance płuc i drogach oddechowych.
Po 40. roku życia
W tym wieku należy zacząć kontrolować poziom hormonów tarczycy, chyba że lekarz zaleci to wcześniej. Raz na 2–3 lata zaczynamy wykonywać też badanie EKG, czyli elektrokardiogram. Jest to bezinwazyjny i całkowicie bezbolesny test oceniający pracę serca i pozwalający ujawnić wszelkie zaburzenia.
Do oceny okulistycznej poza sprawdzeniem ostrości wzroku włącza się również badanie dna oka oraz ciśnienia śródgałkowego. Ma to znaczenie we wczesnej profilaktyce jaskry i zaćmy.
Po ukończeniu 40. roku życia zaczynamy badania mammograficzne, zastępujące dotychczas wykonywane USG.
Po 50. roku życia
Ze względu na wysokie ryzyko osteoporozy u kobiet w okresie menopauzy ocenie poddaje się gęstość kości. Badanie densytometryczne tkanki kostnej wykonuje się tak często, jak zaleci lekarz prowadzący.
Raz na 5 lat warto też udać się na kolonoskopię, czyli ocenę jelita grubego, które pozwala na wczesne wykrycie zmian nowotworowych tego układu.
